Women I Love: Taguna and Doing Good

ქალები რომლებიც მიყვარს: თაგუნა და კარგის კეთება

27 მაისი, 2020 | თბილისი, საქართველო

Women I Love: Taguna and Doing Good

May 27, 2020 | Tbilisi, Georgia

ამ წლის მაისში, ჩემი ბიძაშვილი ესტუმრა თბილისში, პეკინის ქუჩაზე მდებარე პატარა და შესანიშნავ ბინას. მან გაიარა თაღი, რომელიც ეზოს ქუჩისგან ფარავს, ჩაუარა პატარა სათამაშო მოედანს და დადგა კორპუსის წინ, რომელიც ყველა სხვა თბილისურ კორპუსს ჰგავს. ზარი დარეკა, კარები გაუღეს. შევიდა სადარბაზოში, კიბეებზე აირბინა და მესამე სართულზე შეჩერდა. იქ, სამი პატარა, უცნაური ფორმის ოთახი ჰქმნის ცოცხალ მუზეუმს. ამ მუზეუმ-ბინაში ცხოვრობენ დედაჩემის დეიდა ნანი (რომელსაც არასდროს ვეძახით ბებიას) და მისი დეიდა - თაგუნა ბებო, ოღონდ შენ ესე ვერ მიმართავ.

In May of this year, my cousin was making her regular visits to a small and magnificent apartment on Pekini Street in Tbilisi, Georgia. She walked through the arch that conceals the courtyard from the street and passed by a small playground, arriving in front of an apartment building that looks like any other old apartment building in Tbilisi. She was buzzed in and skipped her way up five flights of stairs. There, on the third floor, in three small, misshapen rooms that are staged like the most exciting, living museum you’ve ever seen, live my mother’s aunt Nani (who we never refer to as grandma) and her aunt - Grandma Taguna. You can’t call her that though.

თაგუნა მეტსახელია. თუმცა რომ იცოდე, ბებიას თაგუნობა მხოლოდ მის პატარა აღნაგობაში გამოიხატება. სხვა მხრივ, ის ყველაზე გრანდიოზული ქალია ვისაც ვიცნობ. შენ შეგიძლია „ქალბატონო ეთერ“-ით მიმართო.

Taguna is a nickname. In Georgian, it is a diminutive version of the word “mouse”. Though you should know that there is nothing small about my grandma except for her stature. She is a woman more grandiose than any other one I know. So, you can call her Ether Kemertelidze.

სესილის (არც ეს არის ჩემი ბიძაშვილის ნამდვილი სახელი, ეგ მერე განვიხილოთ) არ დაუდასტურებია ეს ამბავი, მაგრამ მე ვიცი, რომ მას მესამე სართულზე ნანი დახვდა - ღია კართან მდგომი. თბილი ყვითელი შუქი იღვრებოდა სადარბაზოს სიბნელეში. ნანიმ ალბათ ლოყაზე აკოცა და მოურიდებლადაც უთხრა რაღაც. შემდეგ ისინი ბინაში შევიდნენ და სესომ ჩანთა კარებთან დადო, პატარა ხავერდოვან სკამზე. ეს რომ ხდებოდა, მაგ დროს, თაგუნა ბებომ შემოიჭყიტა დერეფანში და იკითხა ვინ არისო.

Cecilia (that’s not my cousin’s real name either but let’s move on for now) has not confirmed any of this, but I assume she was met outside the apartment door by Nani - standing with the door open and a warm yellow light spilling out into the dark hallway. Nani probably kissed her on the cheek and said something cheeky too. Then they went into the apartment and Cece put her bag on the small velvety chair in the foyer. As this happened, grandma Taguna peered into the hallway asking who the visitor was.

ალბათ სესოს ჯერ გემრიელი საჭმლის ჭამა დააძალეს და საბოლოოდ მისაღებ ოთახში მოკალათდნენ. მერე სესომ ჩემი გაგზავნილი შეკითხვები გადაშალა და ინტერვიუ დაიწყო. ბებოსგან ბევრჯერ აუღიათ ინტერვიუ და სავარაუდოდ მისთვის ეს ნაცნობი პროცესი იყო. სესოსაც უხაროდა პროფესიონალი ჟურნალისტის როლის შესრულება.

Eventually, they settled down in the living room, maybe after or before forcing Cece to eat some delicious food. Then my cousin must have taken out the questions I sent her and started the interview. Since my grandmother has been interviewed many a time before this, most likely she found the whole process very casual and familiar. Cece was probably just enjoying her time pretending to be a professional journalist.

ინტერვიუს დროს ბებომ სესოს უთხრა, რომ ყველაზე მეტად ხალხთან კეთილგანწყობილი ურთიერთობის ქონა სიამოვნებს. ამასთან ერთად ძალიან უყვარს მათთან ერთად სასარგებლო პროექტებზე მუშაობა, მათი წარმატებით მიღებული სიამოვნება, ახალგაზრდა მეცნიერთა აღზრდა, მათ მიერ თავისი ნაყოფიერი შრომის გაგრძელება და მათი სახელოვან მკლევარებად ჩამოყალიბებისთვის თვალის მიდევნება.

During the interview, grandma told Cece that what she has most loved about life is having great relationships with people, working together on useful projects, enjoying their success, raising young scientists, seeing them continue the work she has been doing, and watching them become distinguished in their field.

ბებიაჩემი დაიბადა და გაიზარდა საჩხერეში - დედაქალაქიდან სამი საათის სავალზე. ის მსოფლიოში აღიარებული და ჩვენს ქვეყანაში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მეცნიერია. როგორც ფარმაკოქიმიკოსი, იგი სწავლობს მცენარეებს და ამზადებს პრეპარატებს იოველ ქუთათელაძის ინსტიტუტში. ის უკვე 94 წელია ცხოვრობს არაჩვეულებრივი ცხოვრებით და ერთ-ერთი ყველაზე ჭკვიანი პიროვნებაა, რომელთანაც პირადად შეხვედრის პრივილეგია მქონია.

My grandmother was born and grew up in Sachkhere, Georgia - three hours from the capital. She is one of the most important scientists in our country, recognized worldwide for her contributions to Pharmacochemistry. She studies plants and produces plant-based medicine at the Iovel Kutateladze institute. She has been a rockstar for 94 years and one of the most intelligent individuals I have had the pleasure of meeting in person.

მისი საყვარელი მოგონებები ის მომენტებია, როდესაც თავისი შრომით მიზნებს მიაღწია - როდესაც მისი კვლევები პრაქტიკულად განხორციელდა ქვეყნის საერთო სარგებლისთვის. ბებო ნანობს რომ დრო უფრო ოპტიმალურად და მიზანდასახულად არ გამოიყენა. უფრო მეტის გაკეთება შემეძლოო, ამბობს.

The memories she most cherishes are those of moments when she achieved something she had worked hard on - times when her research was put into practice for the common welfare of her country. Her regret is not having optimized her time and goals better to do more good.

თაგუნა ბებოს ძალიან ბევრი ჯილდო და ორდენი აქვს. ჩამოთვლა არც არის საჭირო, ამაზე ყოველთვის შეგიძლიათ ინტერნეტშიც წაიკითხოთ. რამდენიმე წლის წინ მას წმინდა გიორგის ორდენი მიენიჭა და 2017 წელს თბილისის საპატიო მოქალაქე გახდა. ქალაქის გასაღები სახლში უდევს. ამ ყველაფერზე მთავარი კი ის არის, რომ მგონი მე ვარ მისი ფავორიტი და ეს გრძნობა ორმხრივია.

She has too many honors and awards to list here, you can always read up on them online. Most recently, she was awarded the St.George’s Order (the Highest order of the Georgian Orthodox Church) and in 2017 she was the Honorary Citizen of Tbilisi, gifted with the key to the city. Most importantly, I think I am her favorite and the feeling is mutual.

ბებოს ბევრი რამე უყვარს, მაგრამ ვერაფერი შეედრება მის შრომის სიყვარულს. თავის პროფესიაში ის მოსწონს, რომ საქართველოში ფარმაკოქიმიის დარგის განვითარებას ეხმარება. ის უკვე 74 წელია ინსტიტუტში მუშაობს.

Although, our relationships can never come close to the one she has with her work. Her favorite thing about her profession is the fact that she gets to help the field of pharmacochemistry develop in Georgia. She has worked at the Institute for 74 years now.

თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ბებიას ჩემთვის არასოდეს უთქვამს რაიმე ალოგიკური - რაც ნამდვილი იშვიათობაა იმ ქვეყანაში, სადაც ორივე დავიბადეთ. იგი არის ჩემთვის მეცნიერება, ლოგიკა და სიმართლე გაერთიანებული ერთ ადამიანიაში. ის მაგალითია, სასწავლი და მისაბაძი. ბებო შლის გემრიელ სუფრას, შვილიშვილებს გვჩუქნის ლექსების ლამინირებულ ასლებს, ძველებურ ტელეფონს იყენებს და ოჯახური შეკრებების დროს გამომიტყუებს და ცალკე მელაპარაკება ხოლმე.

Looking back on the 23 years that I have known her, I can say with confidence that my grandmother has never said anything illogical to me - a true rarity in the country we were both born in. She has been science, logic, truth rolled into one person for me, set as an example to look at and attempt to follow. Grandma also likes good food, giving her great-grandchildren laminated copies of poems, using an old-timey rotary dial telephone, and having private chats with me during family gatherings.

როდესაც სესომ ბებოს ჰკითხა, რას ურჩევდა ის ახალგაზრდებს, ბებომ გვირჩია, რომ ვიყოთ მაღალზნეობრივები, კეთიშობილები, საქმის მოყვარულები და ჭეშმარიტი პატრიოტები. როდესაც ქვეყანა ვირუსს არ ებრძვის, ის დადის სამსახურში, მონაწილეობს პროექტებში, რომლებიც ჩვენი საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვანია, ფიქრობს - მუდმივად - სამეცნიერო დარგის განვითარებაზე, კითხულობს პოეზიას, პროზას და უსმენს მუსიკას.

When Cece asked grandma what advice she would give to young people; she encouraged us to have good morals, be kind and unafraid of work, and show true patriotism for our communities. Grandma is no hypocrite either. When the country is not battling a virus, she still heads out to work in the morning, participates in projects that are important for our public, thinks - constantly - about the development of the scientific field, reads poetry and prose, and listens to music.

ინტერვიუს ბოლოს, სესო სახლის პატარა დეტალებს სურათებს უღებს. ბებო და ნანი მითითებებს იძლევიან, არაფერი მნიშვნელოვანი რომ არ გამოტოვოს, მაგრამ სახლის ნამდვილად მნიშვნელოვან ნაწილებს არაფერი აქვთ საერთო მედლებთან და სხვა დეკორატიულ ელემენტებთან. ეს სახლი საოცრებაა, რადგან იქ საოცარი ადამიანი ცხოვრობს, მუშაობს და სტუმრებს უფრო მეტი საჭმლის გადაღებას აიძულებს. 

I imagine Cece walking slowly around the house, taking pictures of the small details. Grandma and Nani direct her from one corner to the other, making sure she doesn’t miss the important bits. But the really important parts of the house have nothing to do with the medals and other decorative elements. That house is brilliant because a brilliant person lives there, works there, forces guests to eat several portions of really good food there.

თაგუნა ბებო ამბობს, რომ ყველამ თავისი საქმე პროფესიონალურად უნდა აკეთოს და მათი შრომის ნაყოფი წლებს გაუძლებს... საუკუნეებს. ბებო ამბობს, რომ ჩვენ კარგი უნდა ვაკეთოთ.

Grandma says each person should do their work as well as possible because that kind of effort will endure years, centuries. Grandma says we should do good.